วัคซีนไข้เลือดออก ชนิดใหม่

โรคไข้เลือดออก เกิดจากอะไร ?

เป็นโรคที่เกิดจากการติดเชื้อไวรัสเดงกี (Dengue Virus) ซึ่งมี 4 สายพันธุ์ คือ DENV-1 DENV-2 DENV-3 และ DENV-4 โดยมียุงลายเป็นพาหะนำโรค 

อาการของโรคไข้เลือดออก 

อาการของโรคไข้เลือดออกจะแตกต่างกันไปแล้วแต่บุคคล แต่โดยส่วนใหญ่ที่พบคือ

โรคไข้เลือด ออกนั้น นอกจากจะมีอาการเช่นเดียวกับโรคไข้เดงกีแล้ว ยังมีอาการอื่นๆ ซึ่งเป็นลักษณะเฉพาะของโรค คือ

• มีไข้สูงเฉียบพลันเกิน 38 องศาเซลเซียส หรืออาจสูงถึง 40-41 องศาเซลเซียส ประมาณ 2-7 วัน ซึ่งบางรายอาจมีชักเกิดขึ้น โดยเฉพาะในเด็กที่เคยมีประวัติชัก
• มีอาการคลื่นไส้ อาเจียน และเบื่ออาหาร
• หน้าแดง อาจพบจ้ำเลือดหรือจุดเลือดออกสีแดงเล็กๆ ตามผิวหนัง หรือมีเลือดออกบริเวณอื่น เช่น เลือดกำเดาไหล เลือดออกตามไรฟัน ปัสสาวะ อุจจาระมีเลือดปน
• มีอาการปวดท้องอย่างรุนแรง และกดเจ็บบริเวณชายโครงด้านขวา
• ในรายที่มีอาการรุนแรงมาก หลังจากมีไข้มาแล้วหลายวันผู้ป่วยอาจเกิดภาวะการไหลเวียนโลหิตล้มเหลว หรือ ภาวะช็อก และเข้าสู่ระยะที่เรียกว่า กลุ่มอาการไข้เลือดออกช็อก (Dengue Shock Syndrome) โดยผู้ป่วยจะมีอาการกระสับกระส่าย ปลายมือปลายเท้าเย็น ปัสสาวะน้อยลง ไข้ลดลงอย่างรวดเร็ว ความดันโลหิตลดต่ำ และวัดชีพจรไม่ได้
• ในรายที่รุนแรงอาจมีอาเจียนและถ่ายอุจจาระเป็นเลือด ซึ่งมักจะเป็นสีดำ (Melena) อาการเลือดออกในทางเดินอาหารส่วนใหญ่จะพบร่วมกับภาวะช็อก
• บางรายอาจมีภาวะอาการตับโต กดเจ็บ ส่วนใหญ่จะคลำพบ ตับโตได้ประมาณวันที่ 3-4 นับตั้งแต่เริ่มป่วย ตับจะนุ่ม และกดเจ็บ
• สำหรับผู้ป่วยที่ไม่มีภาวะช็อก หลังจากมีไข้สูง 2-7 วัน ไข้จะเริ่มลดลง ระบบไหลเวียนโลหิตเริ่มเข้าสู่ภาวะปกติ ความดันโลหิตและชีพจรเริ่มคงที่ เมื่อผ่านไป 2-3 วันจึงเข้าสู่ระยะหายเป็นปกติ ผู้ป่วยจะมีอาการดีขึ้น ไข้ลดลง เริ่มรับประทานอาหารได้ อาการปวดท้องดีขึ้น ระยะนี้มักพบผื่นแดงและคันตามฝ่ามือและฝ่าเท้าซึ่ง จะหายได้เองภายใน 1 สัปดาห์

กลุ่มเสี่ยงเป็นโรคไข้เลือดออก 

        โรคไข้เลือดออก สามารถติดได้ทุกเพศ ทุกวัย ทุกอายุ แต่หากพูดถึงกลุ่มคนที่อาจจะเพิ่มความเสี่ยงในการเป็นไข้เลือดออกรุนแรงกว่ากลุ่มอื่น ได้แก่

        – กลุ่มคนอ้วน

        – กลุ่มผู้ที่มีโรคประจำตัว ได้แก่ โรคเบาหวาน โรคหัวใจ โรคความดันโลหิตสูง โรคธาลัสซีเมีย โรคเลือด โรคไต เป็นต้น

        – กลุ่มผู้สูงอายุ เนื่องจากกลุ่มนี้อาจจะมีภูมิต้านทานต่ำและมีโรคประจำตัวร่วมหลายโรค

ไข้เลือดออก ป้องกันได้ด้วยวัคซีนไข้เลือดออก ชนิดใหม่ 

วัคซีนไข้เลือดออก ชนิดใหม่ live-attenuated recombinant dengue2-dengue (Qdenga) ผลิตจากประเทศเยอรมนี สามารถป้องกันต่อเชื้อไวรัสไข้เลือดออก ได้ถึง 4 สายพันธุ์

        – สามารถป้องกันโรคไข้เลือดออกได้ 80.2%
        – ลดอัตราการนอนโรงพยาบาล 90.4%
        – ฉีดได้ในผู้ที่มีอายุ 4 – 60 ปี ฉีดเข้าใต้ผิวหนัง 2 เข็ม เว้นห่างกัน 3 เดือน
        – สามารถฉีดได้ทั้งในผู้ที่เคยและไม่เคยเป็นไข้เลือดออกมาก่อน
        *** สำหรับผู้ที่เคยเป็นโรคไข้เลือดออก สามารถฉีดได้ โดยเว้นระยะห่าง 6 เดือน หลังจากหายโรค  

        – ไม่จำเป็นต้องตรวจภูมิคุ้มกันก่อนการฉีดวัคซีน

ผลข้างเคียงของวัคซีนไข้เลือดออก ชนิดใหม่

สำหรับผลข้างเคียงของวัคซีนที่พบจะเป็นเพียงผลข้างเคียงทั่วไป ได้แก่ อาการปวดตรงตำแหน่งที่ฉีดวัคซีน ปวดหัว ปวดกล้ามเนื้อ โดยส่วนมากมักหายได้เอง ภายในเวลา 1 – 3 วัน

วัคซีนไข้เลือดออก ชนิดใหม่ แตกต่างจากวัคซีนป้องกันไข้เลือดออกชนิดก่อน อย่างไร ?

สำหรับวัคซีนไข้เลือดออกที่มีจำหน่ายในประเทศไทยมี 2 ชนิด ได้แก่ วัคซีน Dengvaxia  และ วัคซีน Qdenga ซึ่งวัคซีนทั้ง 2 ชนิด มีโครงสร้างกระบวนการผลิตและหลักการในการผลิตของแต่ละประเทศที่มีความแตกต่างกัน ทำให้ประสิทธิภาพ  ข้อบ่งใช้ ประสิทธิภาพ ความปลอดภัยของวัคซีน รวมไปถึงจำนวนเข็มและระยะห่างของการฉีดวัคซีนแต่ละเข็มที่แตกต่างกัน

วัคซีน Dengvaxia  : วัคซีนป้องกันไข้เลือดออก ชนิดเดิม ผลิตที่ประเทศฝรั่งเศส สามารถป้องกันโรคได้ประมาณ 65.6 % บางคนฉีดวัคซีนแล้วก็ยังเป็นโรคได้ แต่จากการวิจัยพบว่า วัคซีนสามารถลดการเกิดโรคไข้เลือดออกที่รุนแรงได้ และลดอัตราการนอนโรงพยาบาลได้ประมาณ 80.8 %  โดยฉีดได้ในผู้ที่มีอายุ 6-45 ปี และฉีดได้เฉพาะคนที่เคยติดเชื้อไข้เลือดออกมาก่อนเท่านั้น หากไม่มีประวัติการติดเชื้อยืนยัน ต้องทำการตรวจเลือดก่อนการฉีดวัคซีน 

วิธีฉีด ฉีด 3 เข็ม ห่างกัน 6 เดือน (ที่เดือน 0, 6 และ 12)

*เนื่องจากวัคซีนชนิดนี้เป็นวัคซีนชนิดเชื้อเป็น จึงไม่เหมาะกับผู้ที่มีโรคประจำตัวบางโรค ผู้ที่ได้รับยากดภูมิ ได้รับยาเคมีบำบัด ผู้ติดเชื้อ เอชไอวี คนที่มีภูมิคุ้มกันผิดปกติรวมทั้งหญิงตั้งครรภ์

วัคซีน Qdenga  : วัคซีนป้องกันไข้เลือดออก ชนิดใหม่  ผลิตที่ประเทศเยอรมนี  มีประสิทธิภาพในการป้องกันโรคประมาณสูง 80.2 % และประสิทธิภาพในการป้องกันการนอนโรงพยาบาล 90.4%  โดยสามารถฉีดได้ในผู้ที่มีอายุ 4-60 ปี ฉีดได้ทั้งในคนที่เคยและไม่เคยติดเชื้อไข้เลือดออกมาก่อน ทั้งนี้วัคซีนชนิดนี้ยังสามารถฉีดได้โดยที่ไม่ต้องทำการตรวจเลือดก่อนการฉีดวัคซีน สำหรับการฉีดวัคซีน 

วิธีฉีด ฉีดเพียง 2 เข็ม ห่างกัน 3 เดือน (ที่เดือน 0 และ 3)

ผู้ที่ไม่สามารถฉีดวัคซีนป้องกันไข้เลือดออก

    เนื่องจากวัคซีนป้องกันไข้เลือดออกเป็นวัคซีนชนิดเชื้อเป็น จึงไม่สามารถฉีดได้กับบุคคล ดังนี้ 

• ผู้ที่มีภาวะภูมิไวเกินต่อตัวยาสำคัญหรือสารเพิ่มปริมาณยาชนิดใดๆ หรือมีภาวะภูมิไวเกินต่อวัคซีนป้องกันไข้เลือดออกที่ฉีดไปก่อนหน้านี้
• ผู้ที่มีภาวะการตอบสนองทางภูมิคุ้มกันผ่านเซลล์บกพร่องมาแต่กำเนิดหรือในภายหลัง รวมถึงผู้ที่ได้รับการบำบัดรักษาด้วยการกดภูมิคุ้มกัน เช่น ได้รับเคมีบำบัด หรือ คอร์ติโคสเตียรอยด์ชนิดออกฤทธิ์ทั่วร่างกายที่ขนาดยาสูง ภายในระยะเวลา 4 สัปดาห์ ก่อนการได้รับวัคซีน 
• ผู้ที่มีการติดเชื้อเอชไอวี (HIV) แบบแสดงอาการ หรือผู้ที่ติดเชื้อเอชไอวี (HIV) แบบไม่แสดงอาการที่มีหลักฐานแสดงถึงการทำงานของภูมิคุ้มกันบกพร่อง
• หญิงตั้งครรภ์
• หญิงให้นมบุตร

ติดต่อได้ที่แผนกประชาสัมพันธ์ ชั้น 1 โรงพยาบาลราชเวช เชียงใหม่เบอร์ 052-011999